Belastingdienst/Centrum voor proces- en productontwikkeling, Domein belastingen op arbeid en vermogen
Besluit van 9 februari 2004, nr. CPP2003/318M
De directeur-generaal Belastingdienst heeft namens de staatssecretaris van Financiën het volgende besloten.
Vanuit de praktijk zijn vragen gesteld op het gebied van kostenvergoedingen en verstrekkingen. De op deze vragen gegeven antwoorden zijn hierna opgenomen, uitgaande van de wet- en regelgeving die geldt met ingang van het jaar 2001 voor de loon- en inkomstenbelasting.
De Voorzitter Raad van Bestuur Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) heeft mij meegedeeld dat dit besluit - voor zover relevant - ook geldt voor de premieheffing werknemersverzekeringen.
Leidsters van een kinderdagverblijf eten verplicht mee met kinderen (zogenaamd therapeutisch mee-eten). Behoort dit altijd tot het loon?
Nee, voor sommige werknemers in de gezondheids- en welzijnszorg die verplicht zijn mee te eten met de hen toevertrouwde patiënten, pupillen of bewoners geldt voor therapeutisch mee-eten een vrijstelling. Leidsters van een kinderdagverblijf komen hiervoor in aanmerking. Voorwaarde is, dat er sprake is van een verplichting die voortvloeit uit een (al dan niet collectieve) arbeidsovereenkomst of een publiekrechtelijke regeling (zie artikel 54 van de Uitvoeringsregeling loonbelasting 2001 (hierna: UR LB).
Een werknemer kan op verzoek een geneeskundig of arbeidsgezondheidskundig onderzoek ondergaan in het kader van preventie- en verzuimbeleid. Behoort dit tot het loon?
Nee, de vergoeding of verstrekking van een dergelijk geneeskundig onderzoek behoort niet tot het loon.
Vergoedingen of verstrekkingen die direct samenhangen met verplichtingen van de inhoudingsplichtige op grond van de Arbeidsomstandighedenwet 1998 (hierna: Arbowet) zijn vrijgesteld, tenzij de werknemer hierdoor een aanmerkelijke privé-besparing geniet (zie artikel 43 van de UR LB). Een werkgever is op grond van artikel 18 van de Arbowet verplicht om de werknemers periodiek in de gelegenheid te stellen een onderzoek te ondergaan, dat erop is gericht de risico’s die de arbeid voor de gezondheid van de werknemers met zich brengt zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Een dergelijk onderzoek houdt geen aanmerkelijke privé-besparing voor de werknemer in. Het bovenstaande geldt tevens voor een griepprik of een andere inenting in het kader van preventie- of verzuimbeleid.
Een werknemer vraagt in het kader van een geneeskundig of arbeidsgezondheidskundig onderzoek een ARBO-dienst om een zogenaamd second opinion. De werkgever geeft de werknemer hiervoor een vergoeding. Behoort dit tot het loon?
Nee, vergoeding van de kosten voor een second opinion leidt niet tot belast loon. Zie het antwoord op vraag 2. Een dergelijke vergoeding hangt direct samen met verplichtingen van de inhoudingsplichtige op grond van de Arbowet en is daarom vrijgesteld tenzij de werknemer hierdoor een aanmerkelijke privé-besparing geniet (zie artikel 43 van de UR LB). De vergoeding van een second opinion zal in het algemeen geen aanmerkelijke privé-besparing voor de werknemer inhouden.
Een werknemer ontvangt een vergoeding voor de kosten van een aanstellingskeuring. Behoort dit tot het loon?
Nee, de vergoeding van kosten voor een aanstellingskeuring behoort niet tot het loon. Een aanstellingskeuring door de werkgever kan onder de verplichtingen van de Arbowet vallen. Zie in dat verband ook het antwoord op vraag 2. Wanneer er geen sprake is van een verplichting op basis van de Arbowet, zal er sprake zijn van een vergoeding die naar het algemeen maatschappelijk verkeer niet als beloningsvoordeel wordt ervaren. In dat geval is de vergoeding vrijgesteld op grond van artikel 11, eerste lid, onderdeel a, van de Wet op de loonbelasting 1964, tenzij er sprake is van een aanmerkelijke privé-besparing. De vergoeding van een aanstellingskeuring houdt geen aanmerkelijke privé-besparing voor de werknemer in.
Een werkgever heeft een regeling getroffen op basis waarvan werknemers voor wie de pensioendatum in beeld komt, een zgn. pré-pensioencursus kunnen volgen. Leidt deelname aan zo’n cursus tot loon?
Of deelname aan een pré-pensioencursus tot loon leidt is afhankelijk van de feiten en omstandigheden. De beoordeling in een concrete situatie is voorbehouden aan de inspecteur die bevoegd is ten aanzien van de werkgever. Desgewenst kan die inspecteur gevraagd worden om vooraf zekerheid te geven over de fiscale gevolgen.
In de praktijk verschillen pré-pensioencursussen sterk qua omvang en inhoud. Zo kan het gaan om voorzieningen die op één lijn kunnen worden gesteld met outplacement, bijvoorbeeld een korte voorlichtingsbijeenkomst met een hoog reclamegehalte. In zo’n geval is er sprake van een vrije vergoeding of vrije verstrekking (zie artikel 45 van de UR LB).
Het kan echter ook gaan om meerdaagse, volledig verzorgde bijeenkomsten. Het is daarbij ter beoordeling aan de inspecteur of de cursus een voldoende zakelijk karakter heeft om onbelast vergoed of verstrekt te kunnen worden. Wanneer sprake is van een meer recreatief karakter, behoort een vergoeding in geld tot het loon. Bij een verstrekking in natura behoort dan in beginsel de waarde in het economische verkeer tot het loon.
Een werknemer ontvangt een vergoeding voor de cursus- en examenkosten voor het behalen van een EHBO-diploma. Behoort dit tot het loon?
Nee, de vergoeding van de kosten voor het behalen van een EHBO-diploma behoort niet tot het loon. Hierbij gelden de volgende voorwaarden:
a. De werkgever heeft een ARBO-plan.
b. Dat de medewerker een EHBO-diploma behaalt maakt in redelijkheid deel uit van het ARBO-plan.
c. De werknemer is geen eigen bijdrage verschuldigd.
d. Er is geen sprake is van een aanmerkelijke privé-besparing voor de werknemer.
Het vorenstaande geldt eveneens voor de vergoeding van de kosten van bijscholing in verband met het EHBO-diploma of herhalingscursussen.
Werknemers met een EHBO-diploma krijgen daarvoor van hun werkgever een maandelijkse toeslag, bijvoorbeeld als de werknemers vrijwillig lid zijn van de bedrijfshulpverleningsdienst. Behoort de maandelijkse toeslag tot het loon?
Ja, een dergelijke toeslag behoort, evenals een toeslag voor bijvoorbeeld specifieke deskundigheid, tot het loon.